پس از واقعه 11 سپتامبر تا حمله ناموفق به عراق و حضور برون مرزی آمریكا، كه همگی شكست خورد و به دنبال انقلاب های مردمی، دست آمریكا و كشورهای اروپایی را كوتاه كرد. آمریكا با طرح خاورمیانه بزرگ تنها یك هدف را دنبال می كرد و آن فریب مردم خاورمیانه بود. آنان با شعارهای مردم فریب، سعی داشتند، افكار عمومی را به سمتی كه آمریكا را منجی بشریت معرفی می كند، جلب كنند.

برخی صاحبنظران معتقدند كه آمریكا با طرح نظریه خاورمیانه بزرگ درصدد تجزیه كشورهای بزرگ اسلامی مانند ایران، تركیه، عراق و پاكستان بود كه با هوشیاری رهبر انقلاب و افشاگری های معظم له و همكاری حزب 'آك بارتی' به رهبری اردوغان و مجلس عالی شیعیان عراق و رهبران مذهبی پاكستان این طرح به شكست انجامید. این تحلیل در گفتگو با دكتر 'قاسم فرج الهی'‌ استاد دانشگاه در رشته روابط بین الملل،‌ درصدد است، موضوع طرح خاورمیانه بزرگ را در محورهای زیر مورد بررسی قرار دهد.

- طرح خاورمیانه بزرگ چیست؟

- مخالفان این طرح

- شكست طرح خاورمیانه بزرگ

- نقش ایران در منطقه

- ماهیت آشوب ها در سوریه

- تجزیه كشورهای اسلامی

**طرح خاورمیانه بزرگ چیست؟

----------------------------------

خاورمیانه بزرگ یك اصطلاح سیاسی است كه توسط دولت بوش ابداع گردید. خاورمیانه بزرگ گاهی اوقات 'خاورمیانه جدید' یا 'طرح خاورمیانه بزرگ' خوانده می شود.

دكتر قاسم فرج الهی استاد دانشگاه در رشته روابط بین الملل گفت:‌ اهمیت منطقه خاورمیانه به دلیل وجود منابع انرژی، ذخایر معدنی و شاهراه مواصلاتی دریایی می باشد كه پس از وقوع انقلاب اسلامی، به دلیل قدرت امنیتی ایران اسلامی در منطقه، حساسیت غربی ها به ویژه آمریكا نسبت به منطقه خاورمیانه افزایش یافت. امارات متحده عربی، ایران، بحرین، تركیه، عراق، عربستان سعودی، عمان، قطر، كویت، لبنان، یمن را برخی از كشورهای منطقه خاورمیانه هستند.

این استاد دانشگاه خاطر نشان كرد: واقعه 11 سپتامبر 2001 كه آمریكا را دچار برخی مشكلات داخلی و سیاسی كرده بود، 'جورج بوش' رییس جمهوری وقت را بر آن داشت تا با راه اندازی بحث حمله به عراق و بهانه هایی همچون تروریست و وجود سلاح های كشتار جمعی، بر این مشكلات سرپوش گذارد و در ادامه این روند با اعدام صدام (‌كه مدت زمان طولانی مورد حمایت آمریكا بود)، به وحشت در میان سران اعراب دامن زند.

وی افزود: رعب و وحشت سران عرب سبب شد، برخی نظریه پردازان سیاسی آمریكا همچون 'كاندولیزا رایس'، 'دیك چینی' و 'هنری كسینجر' كه از طرفداران رژیم صهیونیستی بودند، ‌طرح خاورمیانه بزرگ را مطرح كنند. راه كار ارایه شده از سوی این نظریه پردازان بهره مندی از نقاط ضعف مردم خاورمیانه همچون فقدان آزادی، سطح نازل دانش (در حد دانش و علم و جایگاه نا مناسب زنان در كشورهای خاورمیانه)‌ بود.

فرج الهی گفت: یكی دیگر از دلایلی كه غرب آن را بهانه ای برای طرح خاورمیانه بزرگ مطرح كرد، رشد تروریسم در منطقه بود، به اعتقاد آمریكایی ها فرد وقتی می بیند كه در جامعه نقشی نداشته و از نظر اقتصادی و اجتماعی علی رغم امكانات بسیار زیاد اقتصادی در كشورش ‌(به دلیل حاكمیت رژیم های استبدادی)‌، نمی تواند آنچنان كه حق خود می داند، بهره مند شود، دچار سرخوردگی شده و درصدد انجام حركت های انتقام جویانه بر می آید كه این حركت ها عمدتا ریشه های اسلامی داشته، لذا هویت و موجودیت رژیم صهیونیستی و منافع آمریكا و كشورهای اروپایی را به خطر می اندازد.‌

فرج الهی تصریح كرد: در واقع آمریكا با طرح خاورمیانه بزرگ تنها یك هدف را دنبال می كرد و آن فریب مردم خاورمیانه بود. آنان با شعارهای مردم فریب، سعی داشتند، افكار عمومی را به سمتی كه آمریكا را منجی بشریت معرفی می كنند، جلب كنند.

این استاد روابط بین الملل با تاكید بر اینكه حقیقت اسلام نجات انسان ها از این محرومیت ها است، افزود: جمهوری اسلامی ایران با تكیه بر اصول اسلامی، از این مردم برای رسیدن به حقوق واقعی خود دفاع می كند.

وی افزود: طرح طرح خاورمیانه بزرگ از می 2004 تا دسامبر 2006 در جلسات مختلف بین سران كشورها ی عرب و كشورهای صنعتی جهان مطرح شد. این طرح هم سران عرب را به وحشت انداخت (افرادی كه سال ها بردگی و بندگی دولت آمریكا را می كردند دیدند منافعشان به خطر افتاده) و هم باعث ایجاد شبه میان كشورهای اروپایی به خصوص هشت كشور صنعتی جهان شدكه آمریكا با چنین طرحی به دنبال گسترش و تقویت هژمونی خود در منطقه است. در این راستا آمریكا در جلسات و نشست های مختلف خود،‌ كشورهای صنعتی جهان را متقاعد كرد كه ماهیت واقعی این طرح حمایت از حیات و هویت اسراییل و ایجاد امنیت در منطقه است و این امنیت باعث حضو آمریكا و كشورهای قدرتمند اروپایی در منطقه خواهد شد.

فرج الهی خاطر نشان كرد: علیرغم همه تلاش های بوش در دوران هشت ساله ریاست جمهوری برای تحقق طرح خاورمیانه بزرگ و صلح اعراب و اسراییل، در همه جا رد پای قوی حكومت جمهوری اسلامی ایران در حمایت از حركت های آزادی بخش و اسلامگرایانه مردم وجود داشت و این حركت های مردمی به ویژه در میان حزب الله لبنان و مجموعه هایی كه علیه اسراییل اقدام می كنند، از حمایت مستقیم جمهوری اسلامی برخوردارند.

وی افزود: با حضور بسیار فعال جمهوری اسلامی در منطقه، آمریكا ایران را به عنوان یك خطر جدی در مقابل طرح چندین ساله خود می بیند، ‌لذا برای كاهش حضور ایران، بی سابقه ترین تحریم ها در طول تاریخ ملل را بر علیه جمهوری اسلامی رقم زد. این تحریم ها نه به خاطر بحث انرژی هسته ای ایران و نه به خاطر مسایل حقوق بشر است، بلكه می خواهند، حضور و نقش ایران را به واسطه درگیری با تحریم ها كم كنند تا از فرصت به وجود آمده، حركت هایی كه در كشورهای خاورمیانه انجام می شود را به نفع خود مصادره كنند.

فرج الهی تاكید كرد: اگرچه تحریم ها به ما لطمه وارد می كند، اما ما را محكم تر كرده و همین امر سبب خلاقیت و سازندگی بیشتر در سیاست های خارجی جمهوری اسلامی و ابتكار عمل در منطقه می شود. تحریم ها هیچ وقت ما را به عقب نبرده، بلكه باعث شده ما به جلو برویم واتكا و توانمندی ما بیشتر شده است.

بی بی سی فارسی نیز در تعریف طرح خاورمیانه بزرگ نوشت: 'جورج بوش‌' واژه 'خاورمیانه بزرگ' را، گسترش دموكراسی و آزادی در این منطقه را تنها راه مبارزه با آنچه تروریسم و افراط‌گرایی خواند دانست.

بی بی سی همچنین به نقل از برخی صاحبنظران در سایت خود نوشت: غربی ها معتقد بودند كه باید از تاثیر پذیری جمهوری اسلامی در جهت رشد اسلامگرایی بر مردم منطقه خاورمیانه (البته بیشتر كشورهای عربی مد نظر بودند) جلوگیری كنند. ‌آنان می خواستند از سیاست خارجی جمهوری اسلامی سبقت بگیرند، چراكه جمهوری اسلامی مانعی جدی بر سر راه آمریكا و غرب برای فریب دادن مردم به شمار می رود.

**مخالفان این طرح

---------------------

دولت های حاكم، اسلامگرایان، چپ ها و مخالفان جهانی شدن طیف فكری مخالف این طرح آمریكا بودند. به اعتقاد 'جان كری': دكترین بوش می خواهد چیزی را به منطقه تحمیل كند كه مردمان منطقه آن چیزها را نمی خواهند. دكترین بوش رامسفلد شكست خورد، چون برپایه زور، زر و تزویر( و خرافات مسیحیان حیات دوباره یا نو انجیلی‌های صهیونیست ) قرار داشت. خط و مشی آنها به جای اینكه منافع آمریكا را تامین كند منافع لابی اسراییلی را تامین می كند.

** شكست طرح خاورمیانه بزرگ

------------------------------------

فرج الهی استاد دانشگاه در باره سرنوشت این طرح گفت: امروز حركت های اسلام خواهانه و جنبش های آزادی بخش در منطقه، این ترس را در میان غرب و آمریكاییان ایجاد كرده كه مردم در این كشورها با الگو گیری از ایران و حمایت ها و هدایت های جمهوری اسلامی، در راستای منافع جمهوری اسلامی ایران (كه همان مخالفت و مبارزه با منافع همه كشورهای قدرتمند در منطقه و همچنین مبارزه مستقیم و علنی و بی پرده با حیات و حضور و هویت اسراییل در منطقه است) حركت كنند.

این استاد دانشگاه با تاكید بر اینكه طرح خاورمیانه بزرگ با شكست مواجه شده است، افزود:‌ سیاست جمهوری اسلامی ایران در مقابله با این طرح بسیار فعال عمل كرده و این عملكرد سبب الگو گیری دیگر كشورها از نظام جمهوری ا سلامی ایران شده است.

وی گفت: انقلاب اسلامی منطقه را بیدار و هشیار كرده و قطعا اگر مردم جنبش های اسلامی هوشیار باشند و فریب شعارهای مردم فریبانه، آمریكا و اروپا را نخورند، قطعا آمریكا شكست خواهد خورد.

**نقش ایران در منطقه

-------------------------

به اعتقاد فرج الهی،‌ ایران باید همچنان با همت مردم و مسوولان در سیاست های خارجی خود فعال باشد و با گذر از بحران تحریم ها، سیاست خارجی كما كان می تواند به صورت فعال عمل كند و اجازه نفوذ به حركت های مردمی كشورهای مختلف خاورمیانه را به آمریكا ندهد و این برگ برنده ماست و ما باید از این برگ برنده استفاده كنیم.

وی تاكید كرد: دشمن بسیار زیرك است و با كمی غفلت همه این حركتی را كه به نفع مردم منطقه، اسلام و رشد اسلام گرایی در منطقه است را قطع خواهند كرد و ایران و دیگر كشورهای خاورمیانه باید كاملا هوشیار باشند.

**ماهیت آشوب ها در سوریه

--------------------------------

فرج الهی در تشریح وضعیت سوریه گفت: هویت و ماهیت آشوب ها در سوریه از بهار عربی متفاوت است. آمریكا برای اینكه ابتكار عمل را در منطقه خاورمیانه از دست ایران خارج كند، سعی كرده تا كشور سوریه را كه یكی از هم پیمانان قوی جمهوری اسلامی ایران بر علیه رژیم صهیونیستی است، دچار تنش سازد. لذا برای این كار در تلاش است تا با انتقال قدرت در قالب یك كودتای نرم، بشار اسد را از قدرت بركنار كند. ایران نیز باید تمام توان خود را بر این قرار دهد تا هر انتقال قدرتی در سوریه با حضور بشار اسد باشد.

این استاد دانشگاه تصریح كرد: یكی از متحدین جمهوری اسلامی برای دفاع از حقوق حقه مردم فلسطین و لبنان و همین طور مبارزه با رژیم صهیونیستی، سوریه است. سوریه برای ایران بسیار با اهمیت است و غرب این را به خوبی می داند. غرب برای كاهش نقش ایران در خاورمیانه، سعی كرده تا دولت سوریه را دچار تنش كند و از این طریق ایران را تحت فشار قرار دهد. برای این كار نیروهایی از ناتو، آمریكا و اروپا به انواع مختلف به سوریه وارد شده و با عنوان حركت های مردمی،‌ جو سیاسی سوریه را دچار بحران كرده اند.

وی افزود: اگر جمهوری اسلامی از تمام توان خود بر علیه این مجموعه ای كه به عنوان گروههای تروریستی وارد سوریه شده اند،‌ استفاده كند و بتواند مردم سوریه را علیه آنها بسیج نماید، آمریكایی ها قادر نخواهند بود به اهداف خود برسند.

به اعتقاد این استاد دانشگاه: اگر چه اسد در صحبت های اخیر خود با انتقال قدرت به یك گروه موافقت كرده، امید است خود او به عنوان محور اصلی قدرت كماكان مطرح باشد كه البته آمریكایی ها با این موضوع موافق نیستند.

**تجزیه كشورهای اسلامی

-------------------------------

'هنری كسینجر'وزیر امور خارجه سابق آمریكا در سال 1984 طرح تجزیه كشورهای منطقه خاورمیانه و ایجاد خاورمیانه جدید را مطرح كرد كه از مغرب شروع و تا فیلیپین ادامه پیدا می كند. براساس این طرح عراق اولین كشوری است كه تجزیه خواهد شد، زیرا كیسینجر معتقد بود عراق قدرتمندترین كشور عربی است و با تجزیه عراق كار تجزیه دیگر كشورها ساده است.

طبق نظر 'برنارد لوئیس' با اجرای این طرح این كشورها دچار چنان اختلافات شدیدی می شوند كه آنها را از اسراییل ضعیف تر كرده و باعث می شود كه اسراییل حداقل نیم قرن بر این كشورها برتری داشته باشد و برسرزمین های عربی حكمرانی كند. طرح های خرابكارانه آمریكا برای دنیای اسلام جدید نیست و سابقه ای طولانی دارد. با این همه تجارب تاریخی ناشی از سیاست های سلطه طلبانه غرب باعث آگاهی گسترده در جهان اسلام و نفرت از آمریكا و صهیونیسم جهانی و رژیم صهیونسیتی شده است. احساس خطر گسترده ای كه در بین سران رژیم اسراییل وجود دارد نشان می دهد كه بیداری اسلامی در منطقه بزرگترین مانع بر سر را اهداف شوم صهیونیسم جهانی است.

پژوهش**1673**1732**9123