به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، 183 فیلم و مستند سینمایی شامل 90 اثر سینمایی و 93 عنوان مستند سینمایی متقاضی حضور در این دوره جشنواره فجر بودند كه در نهایت هیات انتخاب 20 اثر را شایسته حضور در جشنواره سی ام دانست.

بانوی مبارز، دوبلور ساكت، شگفتی های غار كتله خور، كریم، شبیخ شوخ كاشی، خلیج فارس،میراث آلبرتا، دیلمان بهشت نیاكان،1559، كهریك چهار نگاه، البرز، آیین های غبارگرفته، وقتی ابرها پایین می آیند،نویسنده بودن، زندگی در قلب دنا، كرمان چهارسوق تجاری، مهرجویی كارنامه چهل ساله، بهترین مجسمه دنیا و درجست و جوی پلنگ ایرانی عناوین آثار حاضر در بخش سینما حقیقت جشنواره سی ام هستند.

بخش قابل توجهی از این آثار مستند به زندگی شخصیت های هنری، ادبی، سیاسی و شهیدان دوران دفاع مقدس اختصاص داشت كه می توان به 'بانوی مبارز' درباره زندگی مرضیه حدیدچی، 'دوبلور ساكت' برپایه فعالیت های هنری آرشاك غوكاسیان،'بهترین مجسمه دنیا' با محوریت شهید دریاقلی سورانی و 'مهرجویی: كارنامه چهل ساله' اشاره كرد.

'نویسنده بودن' نیز به زندگی زنده یاد جلال آل احمد اختصاص دارد و 'شیخ شیوخ كاشی' نیز زندگی محسن قرائتی را دستمایه روایت خود قرار داده ضمن آنكه 'ستاره‌ها' در ساختاری اپیزودیك به زندگی شش شهید دوران دفاع مقدس با قومیت های مختلف پرداخته است.

از میان این آثار هیات داوران 'مهرجویی، كارنامه چهل ساله'ساخته مانی حقیقی، 'بهترین مجسمه دنیا' ساخته حبیب احمدزاده و 'در جست و جوی پلنگ ایرانی' ساخته فتح الله امیری را به عنوان نامزد دریافت سیمرغ در بخش مستند اعلام كرده اند.

آثار بخش مستند در حاشیه آثار شركت كننده در بخش مسابقه و خارج از مسابقه در سینمای اهالی رسانه در مركز همایش های برج میلاد تهران به نمایش درآمد اما میزان استقبال از آثار حاضر در این بخش قابل توجه نبود و در بسیاری از نوبت های اكران تعداد تماشاگران فیلم های مستند از تعداد انگشتان دست فراتر نمی رفت.

بی رغبتی اهالی رسانه، منتقدان و علاقه مندان حوزه مستندسازی به آثار راه یافته به بخش سینما حقیقت جشنواره فجر درحالی صورت گرفت كه بسیاری از آثاری كه در این بخش اكران شدند به لحاظ كیفیت و داستان مستندگونه از نقاط قوت و استاندارد خوبی برخوردار بودند.

در این دوره مستندسازان پركاری چون مانی حقیقی، منوچهر طیاب، ارد عطارپور، رهبر قنبری ، پناه برخدا رضایی و ... آثار خود را ارایه كردند كه برخی از این آثار از جمله خلیج فارس در جشنواره های مختلف حایز رتبه های مستند برتر شده اند و برخی مانند 'مهرجویی كارنامه چهل ساله'، 'بهترین مجسمه دنیا' البرز و حتی 'در جست و جوی پلنگ ایرانی' از ساخت و داستان مناسبی برخوردار بودند كه با كم لطفی مخاطبان دیده نشدند.

'حبیب احمدزاده' تهیه كننده و كارگردان مستند 'بهترین مجسمه دنیا' در این باره به خبرنگار ایرنا می گوید: هرچند سینمای مستند در تمام دنیا مخاطبان بسیار دارد و تماشاگران از اینگونه آثار استقبال می كنند اما در ایران چنین نیست كه نمونه این بی رغبتی را در جشنواره فجر مشاهده می كنیم.

نامزد دریافت جایزه بهترین مستند جشنواره سی ام فجر می افزاید: مستند سازان برای انعكاس حقایق و انتخاب شیوه مناسب برای روایت یك داستان حقیقی زحمت بسیاری می كشند و انتظار دارند كه مخاطبان با دیدن آثار آنان لذت ببرند.

احمدزاده، كم بودن تعداد تماشاگران بخش مستند فجر را نشانگر شناخت كم مردم از این نوع سینما دانست و درباره مستند ' بهترین مجسمه دنیا' گفت: این فیلم درباره شهید 'دریاقلی سورانی' است كه شبانه حمله نیروهای بعثی عراق به ایران را به مسوولان شهر آبادان اطلاع داد و مانع از سقوط این شهر همچون خرمشهر شد و در نهایت به شهادت رسید.

احمدزاده ادامه داد: شهید دریاقلی كه اكنون مجسمه او در كوی ذالفقاریه آبادان در میدانی به پا شده است، را بسیاری از مردم آبادان می شناسند اما هنوز برای بسیاری از مردم ایران و حتی مسوولان ناشناخته است.

وی یادآورشدكه ساخت این مستند هشت سال به طول انجامید و تصاویری از دوران جنگ در این اثر به مخاطب ارایه شده است كه تاكنون در هیچ كجا به نمایش درنیامده اند.

'مانی حقیقی' دیگر مستندساز حاضر در جشنواره سی ام فجر كه مستند 'مهرجویی، كارنامه چهل ساله ' را در مدت پنج سال ساخته است.

وی در بخش مسابقه فجر نیز فیلم 'پذیرایی ساده' را دارد؛ مقایسه مخاطبان این دو اثر نشان می دهد كه اهالی رسانه و منتقدان سینمایی استقبال مناسبی از فیلم 'پذیرایی ساده' این فیلمساز داشتند، اما در مقابل از اكران مستند 'مهرجویی، كارنامه چهل ساله' دیگر ساخته كارگردان یادشده استقبال نكردند.

'رهبر قنبری' دیگر مستند ساز حاضر در این بخش اضافه شدن بخش مستند به جشنواره فیلم فجر را اقدامی مثبت می داند كه می تواند به تقویت سینمای مستند بیانجامد.

كارگردان فیلم مستند 'بانوی مبارز' می گوید:اگر فیلمی توسط مردم دیده شود،تاثیر خود را داشته است و این موضوع درباره جشنواره فجر كه عموم مردم آن را دنبال می كنند، مهمتر است.

'پناه بر خد رضایی' دیگر مستند ساز نیز تاكید دارد كه جایزه گرفتن و نظر هیات داوران تنها بخشی از نگاه یك فیلمساز است و عمده ترین نگاه، موضوع استقبال تماشاگر است.

'مصطفی آل احمد' كه مستند 'نویسنده بودن' را به جشنواره فجر آورده است، درباره الحاق بخش مستند به این جشنواره می گوید:جشنواره فیلم فجر محلی برای دیده شدن نگاه‌های ژرف‌تر و موضوعات مهم فرهنگی و اجتماعی است؛ این جشنواره فرصتی مغتنم برای فیلمسازانی بوده كه در جستجوی نقد و محك آثار خود هستند.

'شفیع آقامحمدیان' مدیرعامل مركز گسترش سینمای مستند و تجربی همچنین با استقبال گنجاندن بخش مستند به جشنواره فیلم فجر، به خبرنگار ما می گوید: نمایش این آثار در یك جشنواره عمومی مانند فجر می تواند به شناساندن هرچه بیشتر سینمای مستند به عموم مردم كمك كند.

وی كه پیشنهاد دهنده الحاق بخش مستند به جشنواره فیلم فجر است،می افزاید: سینمای مستند نیازمند فرهنگ سازی است كه این فرهنگسازی از روش های مختلفی از جمله اكران آثار مستند و حضور در جشنواره های عمومی قابل دست یابی است.

آقامحمدیان تاكید می كند: جشنواره هایی چون سینما حقیقت شامل تمامی آثار مستند اعم از كوتاه، نیمه بلند و بلند است اما از میان آثار مستند تنها مستندهایی به جشنواره فجر راه یافته اند كه در قالب آثار بلند ساخته شده اند.

به عقیده كارشناسان،تلاقی زمان اكران فیلم های مستند با آثار بخش مسابقه سینمای ایران در سالن همایش های برج میلاد بر استقبال اهالی سینما از نمایش بخش سینما حقیقت تاثیر داشته.

فارغ از موارد یادشده اهتمام اهالی رسانه بخصوص جامعه منتقدان سینمایی به نمایش فیلم های مستند در جشنواره فجر می تواند زمینه مناسبی از منظر فرهنگی و تبلیغی برای گسترش اكران این قبیل فیلم ها در جامعه باشد.

سینمای مستند بخش اندیشه گرای هنر هفتم بوده كه در صورت معرفی صحیح و مجال اكران و پخش مناسب از قابلیت بسیار برای جذب مخاطب برخور دار است.

فراهنگ** 2025**