حوادث سوریه از 15 ماه پیش تاكنون، از سوی بسیاری از رسانه های منطقه ای و غربی دنبال می شود.

البته در این میان، كشورهای حامی مخالفان سوری از ایجاد جنگ نرم رسانه ای غافل نشده و به طرق مختلف از ابزارهای اطلاع رسانی برای رسیدن به اهداف منفعت جویانه خود بهره گرفته اند.

با این حال، در میان همین رسانه ها نیز می توان به مواردی رسید كه تحلیلی متفاوت از اوضاع سوریه داشته و واقعیت ها را در این كشور منعكس كرده اند.

گزارش این رسانه ها، بعضا با تایید نظر مقام های سوری درباره حضور تروریست ها در خاك این كشور، افشای اطلاعات درباره كمك های نظامی و مالی به این افراد، دلایل كشورهای هم پیمان با معارضان مسلح برای مخالفت با دولت 'بشار اسد' رییس جمهوری سوریه، و ... همسوست.

** لبنان

--------------

در لبنان بسیاری از رسانه ها با آگاهی از احتمال كشیدن شدن دامنه ناآرامی ها به این كشور، از همان ابتدا سعی در روشن سازی ابعاد گوناگون این موضوع داشته اند.

دوازدهم اسفندماه 1390 روزنامه 'الاخبار'، طی گزارشی به نقش تبعه های كشورهایی مانند تونس، لیبی و حتی لبنانی در میان عناصر مسلح نظام بشار اسد می پردازد.

سی ام فروردین ماه 1391 روزنامه 'الجمهوریه' از ورود سلفی های افراطی از سوریه به لبنان خبر داده و هشدار می دهد این كشور در آستانه دور جدیدی از سلسله ترورهای شخصیت های سیاسی بارز كه نقش مهمی در پیشرفت تحولات منطقه ای داشته اند، قرار خواهد گرفت.

این روزنامه هدف از شروع عملیات ترور در لبنان را 'ضربه زدن به استقرار و ثبات این كشور' توصیف می كند.

'قاسم قصیر' كارشناس مسایل سیاسی و روزنامه نگار برجسته لبنانی، شانزدهم فروردین ماه 1391 طی مقاله ای در روزنامه 'السفیر'، تاكید می كند 'روند سریع تحولات منطقه ای و به بن بست رسیدن طرح های آمریكایی در ایجاد خاورمیانه جدید، منجر به سردرگمی سردمداران سیاسی منطقه بویژه هم پیمانان عربی كاخ سفید در منطقه شده است'.

بر اساس این گزارش، 'بعد از بر باد رفتن امید سرنگونی نظام سوریه، راهی جز ایجاد گفت و گو میان نظام و مخالفان آن برای حل بحران وجود ندارد و سوریه تاكنون در جهت سازماندهی اوضاع داخلی خود و تحمیل راهكار سیاسی برای حل بحران در این كشور بر مخالفان نظام موفق عمل كرده است'.

قصیر در ادامه مقاله خود، با اشاره به موفقیت های جمهوری اسلامی ایران برای پشت سر گذاشتن فشارهای غربی و همچنین حضور 'حزب الله و جنبش مقاومت اسلامی حماس كه برای سازماندهی صحنه اسلامی لبنان و فلسطین و محكم كردن روابط با سوریه و نیز جلوگیری از گسست میان گروه ها و نیروهای سنی و شیعی منطقه و ایجاد ثبات، استقرار و امنیت در لبنان در همه جوانب اجتماعی و سیاسی تلاش می كنند'، می افزاید: مسوولان لبنانی عقیده دارند منطقه بعد از شكست فاحش آمریكا در سرنگونی نظام سوریه و بی نتیجه ماندن دایره تشدید تحریم های غرب علیه جمهوری اسلامی ایران، وارد مرحله جدیدی شده است.

بیست و یكم اردیبهشت ماه 1391 پس از توقیف كشتی حامل سلاح برای معارضان مسلح سوری در آب های لبنان، روزنامه 'الاخبار' می نویسد: اسلحه هایی كه در این كشتی وجود دارد، از نوع اروپایی است كه انقلابیون لیبی علیه نظام 'معمر قدافی' رییس جمهوری معدوم این كشور، استفاده كرده اند.

این روزنامه تاكید می كند نتایج تحقیقات درباره این محموله سلاح، پیامدهای مهمی بر استقرار و ثبات لبنان به دنبال خواهد داشت.

** تركیه

------------------

برخی روزنامه های تركی با انتقاد از مواضع دولت این كشور مبنی بر لزوم كناره گیری رییس جمهوری سوریه از قدرت، به تشریح برخی واقعیات در این زمینه پرداخته اند.

'یالچین دوغان' تحلیلگر معروف تركیه ای، در سرمقاله هجدهم بهمن ماه 1390 خود در روزنامه 'حریت'، می نویسد: اغلب اعضای اتحادیه عرب سلاطین ، امرا و پادشاهانی هستند كه در كشورشان نشانه ای از دموكراسی وجود ندارد.

وی در ادامه توضیح می دهد: واقعا مسخره است كه این كشورها كه خود بیش از 70 سال گامی در جهت دموكراسی بر نداشته اند امروزه برای سوریه درس دموكراسی می دهند و جای سوال دارد كه عشق و علاقه آنان برای ایجاد دموكراسی در سوریه از كجا سرچشمه می گیرد.

تحلیلگر تركیه در پایان نتیجه گیری می كند كشورهای عضو اتحادیه عرب قصد منصرف شدن از اجرای دستورات آمریكا را ندارند و این عشق به دموكراسی در مورد سوریه را آمریكا در آنان ایجاد كرده است.

بیست و هشتم اردیبهشت ماه 1391 نیز روزنامه 'آكشام' به نقل از برخی اعضای شورای ملی سوریه افشا می كند ' از خاك تركیه سلاح و مهمات برای مخالفان سوری ارسال می شود'.

** مصر

-----------------

رسانه های مصری با توجه به افت و خیزهای سوریه و تاثیر آن بر سرنوشت منطقه خاورمیانه، بیشتر موضعی محتاطانه را اتخاذ كرده و البته انتقادهایی به مداخله كشورهای دیگر در امور دمشق وارد دانسته اند.

بیست و ششم اسفندماه 1390 پایگاه خبری 'الفجر' مصر می نویسد شاه سعودی به رییس جمهوری سوریه سه روز فرصت داده تا مقابله با افراد مسلح را كه وی آن را كشتار مردم خوانده است، متوقف كند وگرنه ممكن است نیروی زمینی عربستان به سوریه حمله كند.

این پایگاه خبری در ادامه با اشاره به اعزام نیرو از سوی عربستان به بحرین، حمله به میدان مروارید این كشور، سركوب انقلاب بحرین و تغییر مسیر انقلاب یمن، این امر را آخرین اقدام عربستان در منطقه توصیف می كند و به طور غیرمستقیم تلاش های كنونی دولت سعودی را برای تاثیرگذاری بر امور سوریه، ناشی از همین امر می داند.

تارنمای خبری 'الیوم السابع'، بیست و هفتم اردیبهشت ماه 1391 با اشاره به جدایی 'فواز تللو' از 'شورای ملی سوریه'، این امر را به دلیل اختلاف سلیقه میان مخالفان دولت دمشق می داند و می نویسد: این استعفا ضربه دیگری بر پیكره نحیف این تشكل مخالف نظام سوریه وارد كرد كه در ماه های گذشته شاهد استعفای شماری از اعضای بلندپایه خود بود.

** چین

-----------------

تاكید بر برگزیدن راه دیپلماسی و گفت و گو به جای مقابله نظامی (به عنوان نقشه ای از پیش طراحی شده از سوی غرب برای تسلط بر اوضاع خاورمیانه)، از جمله رئوس مطالب رسانه های چینی درباره سوریه است.

خبرگزاری رسمی چین (شینهوا) بیستم بهمن ماه 1390 تاكید می كند 'غرب به بهانه پیشبرد دموكراسی و آزادی در خاورمیانه، در پی تحقق اهدافی است كه می تواند كل منطقه را دستخوش تحول كند'.

شینهوا تصریح كرد: یكی از اهداف آمریكا این است كه از حیات رژیم صهیونیستی دفاع كرده و در سوریه رژیمی را روی كار آورد كه از ایران فاصله گرفته و با تل آویو و غرب روابط خصمانه نداشته باشد.

به نوشته این خبرگزاری، 'ناظران بر این باورند كه دلیل اصلی فشار آمریكا برای ساقط كردن حكومت در سوریه این است كه دمشق نمی خواهد پیمان صلح با تل آویو را امضا كند و حاضر نیست از مخالفت خود با اشغال منطقه دست بردارد'.

روزنامه 'مردم' ارگان حزب حاكم چین، شانزدهم اسفندماه 1390 با بیان اینكه 'آمریكا اهدافی را برای تغییر حكومت در سوریه تعریف و تعیین كرده است'، می نویسد: نخستین نكته اینكه آمریكا خواستار تغییر نظام حكومتی سوریه است و حركت دیگر آمریكا، تامین هر نوع كمك برای مخالفان دولت این كشور است.

این گزارش ادامه می دهد: آمریكا همچنین تلاش دارد نقش اتحادیه عرب را در تحولات سوریه برجسته نشان داده و تاكید كند آنها قادر به یافتن راه حل برای سوریه هستند.

روزنامه 'گلوبال تایمز' در همین روز با اشاره به ورود نیروهای ویژه انگلیس و قطر به سوریه تاكید می كند 'غرب در لوای پرچم اتحادیه عرب می كوشد اوضاع را از پشت صحنه در سوریه در كنترل خود بگیرد'.

به نوشته این روزنامه ، آمریكا در تلاش است تا نظام سلطه را بر خاورمیانه تحمیل كند.

روزنامه مردم سیزدهم خردادماه 1391 در گزارشی با اشاره به اخراج دیپلمات های سوری از برخی كشورهای غربی به بهانه دفاع از مظلومان می نویسد: غربی ها قصد دامن زدن به تنش ها را در سوریه دارند.

این روزنامه حمایت های غرب از 'به اصطلاح حقوق بشر' را 'یك افتضاح تاریخی' دانسته و با اشاره به حملات علیه عراق، افغانستان و لیبی به بهانه های بشردوستانه، یافتن تسلیحات هسته ای یا دفاع از انسان ها می افزاید: این چه عدالتی است كه غرب به بهانه های مختلف می خواهد در كشورهای دیگر حتی مداخله نظامی كند و به هر بهانه ای آنها را مورد تحریم قرار دهد.

به نوشته روزنامه مردم؛ 'مظنونان اصلی بحران سوریه اكنون همان هایی هستند كه حكومت سوریه را زیر فشار قرار می دهند و سعی دارند آب را گل آلود كنند.'

** رسانه های غربی

--------------------------

برخی غول های رسانه ای و خبرگزاری های غربی نیز برای جا نماندن از گردونه رقابت های خبری و همچنین بازنمایی ادعای خود مبنی بر بی طرفی، گاهی به انتشار گزارش هایی دست می زنند كه به نوعی نشان از شكست طرح های تنظیم شده برای براندازی حكومت سوریه یا وجود اختلاف های بنیادین بین مخالفان اسد دارد.

بیست و ششم بهمن ماه 1390 روزنامه آمریكایی 'واشنگتن پست' طی گزارشی با عنوان 'دورویی شاه سعودی' انتقادات شدید خود را متوجه پادشاه سعودی كرده كه خواهان پایان حكومت اسد شده بود اما 'در همان روز، نیروهای امنیتی سعودی در شهر قطیف در شرق عربستان به روی معترضان آتش گشوده بودند'.

به نوشته این روزنامه، دلیل تلاش عربستان برای سقوط حكومت اسد فقط به دلیل شیعه بودن وی و دولت سوریه است.

تارنمای شبكه خبری 'بلومبرگ' همان روز، دلیل اصلی رویه های متناقض دولت سعودی را 'تلاش این كشور برای تضعیف ایران در منطقه' دانسته است.

بلومبرگ در این مطلب با اشاره به اینكه دولت سعودی برای تقویت تلاش های ضددولتی در سوریه تلاش می كند و در عین حال درصدد است از هرگونه تغییر و انقلاب در كشورهای عرب خلیج فارس جلوگیری كند، هدف اصلی این كشور را شكستن 'هلال شیعی' می داند كه از ایران تا فلسطین ادامه می یابد.

دهم فروردین ماه 1391 خبرگزاری انگلیسی 'رویترز'، با اشاره به دیدار دبیركل سازمان ملل متحد با رهبران عرب طی نشست سران اتحادیه عرب در بغداد، می نویسد: رهبران حاضر در اجلاس اتحادیه عرب در عراق، طرح شش ماده ای فرستاده ویژه سازمان ملل متحد و اتحادیه عرب را برای آتش بس و آغاز مذاكرات صلح در سوریه پذیرفته اند اما آنان بشدت بر سر چگونگی مقابله با خشونت در سوریه كه تهدیدی علیه تعمیق اختلافات فرقه ای محسوب می شود، دچار اختلاف هستند.

بر اساس این گزارش، كشورهای عرب سنی همچون عربستان و قطر نقش پیشتازی را در تلاش ها برای منزوی كردن سوریه ایفا كرده و پیشنهاد مسلح كردن مخالفان سوری را داده اند. اما كشورهای دیگر عربی از جمله عراق و الجزایر خواستار اقدام های محتاطانه بیشتری بوده و نگران آن هستند كه سقوط اسد به خشونت فرقه ای بینجامد.

اوایل اردیبهشت ماه 1391 روزنامه انگلیسی 'گاردین' می نویسد: برخی كشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و مخالف نظام بشار اسد، در حال انجام فعالیت های محرمانه برای حمایت مستقیم تسلیحاتی از مخالفان سوریه هستند، چرا كه آنان با مخالفت های بین المللی در این زمینه مواجه شده اند.

گاردین به نقل از برخی منابع عربی می افزاید: كشورهای غربی از عربستان سعودی و قطر خواسته اند از ارسال سلاح برای شورشیان در سوریه خودداری كنند چراكه این امر موجب ناكام گذاشتن تلاش های سازمان ملل متحد برای پایان بحران این كشور می شود.

به نوشته این روزنامه، برخی شخصیت های بارز مخالف سوریه مذاكراتی را با مسوولان اطلاعاتی سعودی در اروپا و تركیه برای بررسی نیازهای خاص خود برگزار كرده و قطر نیز برنامه گسترده ای را برای ارسال سلحه های پیشرفته از جمله موشك های ضدسپر و ضدهواپیما به ارزش ده ها میلیون دلار برای مخالفان سوریه تدارك دیده است.

بیست و هفتم اردیبهشت ماه 1391 روزنامه آمریكایی 'واشنگتن پست' می نویسد: آمریكا در هفته های اخیر با كمك دلارهای واریز شده از سوی كشورهای حاشیه خلیج فارس، سیل جدیدی از تسلیحاتی بهتر و بیشتر را برای مخالفان نظام سوریه سرازیر كرده است.

این روزنامه عقب نشینی های معارضان مسلح از مواضع خود را به دلیل كمبود امكانات نظامی می داند و با تاكید بر اینكه پس از این اتفاق 'سیل آذوقه و مهمات برای آنها از سوی امریكا و كشورهای حاشیه خلیج فارس روان شد'، مواضع تركیه را همانند موضع آمریكا توصیف می كند.

به نوشته این روزنامه، تركیه و سایر كشورها موافق ایجاد یك كریدور امن در مرزهای سوریه با تركیه اند كه به وسیله نیروهای نظامی محافظت شود.

روزنامه انگلیسی 'تایمز' نیز دهم خردادماه 1391 اعلام می كند عربستان و قطر با قراردادن مقادیر زیادی اموال و سلاح در اختیار تروریست ها، حمایت خود را از آنان در سوریه بیشتر كرده اند.

روزنامه تایمز می افزاید: تروریست ها اموال هنگفتی از این كشورها كسب می كنند و نفوذ گروه های تندرو با كمك این كشورها به سوریه آغاز شده است.

** رژیم صهیونیستی

-----------------------------

رسانه های صهیونیستی نیز بر اختلاف افكنی های بیش از پیش در منطقه بر سر موضوع سوریه و همچنین فرضیه ها درباره آینده اسد متمركز شده اند.

بیست و نهم بهمن ماه 1390 روزنامه صهیونیستی هاآرتص می نویسد: عربستان سعودی و قطر با هماهنگی تركیه برای عناصر مسلح در سوریه از طریق مرزهای تركیه سلاح می فرستند.

این روزنامه تاكید می كند 'قطر و عربستان با قرار دادن اسلحه های پیشرفته در اختیار عناصر مسلح در سوریه، به دنبال سرنگونی نظام این كشور هستند'.

از سوی دیگر، پایگاه 'تیك دبكا' وابسته به دستگاه جاسوسی رژیم اشغالگر در همان زمان خبر می دهد 'قطر برای حمایت لجستیكی از عناصر مسلح، نیروهای ویژه خود را به سوریه اعزام كرده است'.

یازدهم خردادماه 1391 روزنامه صهیونیستی 'معاریو' درباره گمانه زنی های برخی مراكز جاسوسی رژیم صهیونیستی در مورد سقوط زودهنگام نظام بشار اسد می نویسد: واقعیت نشان داد این پیش بینی ها درست نیست.

این رسانه می افزاید: اسراییل موضع خود را نسبت به فرضیه سقوط زودهنگام تغییر داده و موساد مواضع شعبه اطلاعات وابسته به وزارت امور خارجه را تایید كرده است.

این روزنامه همچنین با انعكاس گفته های یك منبع بلندپایه شعبه اطلاعات وزارت خارجه رژیم صهیونیستی كه گفته بود 'فقط بروز حس كنجكاوی بود كه ما را به ایراد این مقوله كه اسد در دو هفته سقوط می كند، وادار كرد'، ادامه می دهد: نه تنها 'ایهود باراك' وزیر جنگ اسراییل، نسبت به اعلام سقوط زودهنگام نظام اسد، عجله كرد بلكه این مساله در اتاق گفت وگوهای داخلی دولت یا شورای حكومت نیز مورد تاكید واقع شد.

** جمع بندی

----------------------

به نظر می رسد همانگونه كه برخی رسانه های منطقه ای اذعان داشته اند، اوضاع سوریه آنچنان با منفعت جویی های كشورهای خاورمیانه و غرب گره خورده است كه نمی توان بسادگی آنها را از هم منفك كرد.

برخی از این كشورها، در اتخاذ مواضع ضد حكومت اسد تا آنجا پیش رفته اند كه دیگر طاقت رسانه های عربی و تركی و حتی غول های رسانه ای غربی به سر آمده است و زبان به انتقاد از اقدام های این كشورها گشوده اند.

البته تعدادی از این رسانه ها بویژه خبرگزاری ها و روزنامه های غربی می كوشند با انعكاس بخشی از واقعیت آن هم در موارد نادر یا پس از بروز برخی تحولات جدید در قالبی از بی طرفی رسانه ای فرو روند تا علاوه بر جلب اعتماد مخاطب نسبت به اعتبار خود، راه را برای انتشار دیدگاه ها و تحلیل هایی بعدی همسو با سیاست های كشور خود هموار كنند.

برخی رسانه های منطقه ای نیز با وجود مواضع اولیه احتمالی تندروانه درباره دمشق، پس از رو شدن دست توطئه گران خارجی در این كشور نگرانی های ملی روشنی درباره احتمال گسترش دامنه آتش سوریه بر دامان كشور خود پیدا كرده اند.

از طرف دیگر، تعامل دولت اسد با سازمان ملل متحد و تداوم روند جاری در این كشور بر اساس اصلاحات تدوین شده و مورد پذیرش سوری ها، این رسانه ها را واداشته است به جنبه دیگر این ناآرامی ها یعنی شكست طرح های براندازی حكومت نیز بیندیشند؛ بویژه آنكه سه دوره انتخابات سراسری برگزار شده در این كشور با استقبال عمومی روبرو شده است كه نشانه ای از اعتماد مردم این كشور به برنامه های اسد تعبیر می شود.

بعضی دیگر از این رسانه ها نیز با توجه به حمایت غرب از معارضان مسلح سوری و منافع آشكار و پنهان رژیم صهیونیستی از تداوم ناآرامی ها در یكی از كشورهای اصلی محور مقاومت، رویه انعكاس واقعیات موجود در سوریه را مد نظر قرار داده و بیطرفانه به بیان نگاه های همه طرف های درگیر پرداخته اند و به این ترتیب، به پلی برای انتقال نظرات گروه های مخالف و دولت مركزی تبدیل شده اند.

به هر حال، آنچه روشن است دیر یا زود ناآرامی ها و تنش ها در سوریه پایان می یابد.

نتیجه این امر هر چه باشد اقدام رسانه های مختلف در ذهن مخاطبان آنها و همچنین ملت های منطقه و سوری ها باقی خواهد ماند و ممكن است سبب افزایش اعتماد عمومی و بالا رفتن اعتبار این رسانه ها شود یا از سوی دیگر، این رسانه ها مهمترین ارزش های هویتی خود را فدای خواسته های زودگذر و كارشناسی نشده یك یا چند دولت و كشور كرده باشند.

تحقیق**1961**1358